Wielkanoc oraz wszystkie obrzędy z nią związane są mocno zakorzenione w polskiej tradycji. Niezwykle ważnym szczegółem tych świąt są zdecydowanie potrawy, które goszczą na stołach. Słodkie i urocze mazurki, wyrośnięte babki, a także jajka, które podaje się na wiele różnych sposobów – są to propozycje obowiązkowe. Jednak największym królem świąt Wielkanocnych bez dwóch zdań jest żurek, bez którego wiele rodzin nie wyobraża sobie tych jakże wyjątkowych dni. Tradycyjny żurek jest zupą na zakwasie żytnim z dodatkiem czosnku i majeranku – podaje się ją z jajkiem albo białą kiełbasą, czasami przygotowywana na wędzonce. Jego sercem jest z pewnością swojski zakwas, który nadaje mu kwaśnego smaku, a także doskonałe, najwyższej jakości składniki. Żurek na zakwasie cieszy się sławą nie tylko w czasie świąt Wielkanocnych. Tradycyjne smaki są również chętnie wybierane z okazji wielu rodzinnych spotkań. Żurek na zakwasie zmienia się też wraz z nowymi upodobaniami kulinarnymi. Przyrządzenie żurku dla wielu osób wydaje się zadaniem totalnie nie wykonalnym – tradycja tej potrawy oraz popularny zakwas, bez którego zupa nie miałaby racji bytu, bardzo często przerastają miłośników gotowania. A wcale nie taki diabeł straszny, jak go malują, ponieważ przepis na zakwas do żurku wcale nie jest taki skomplikowany ani czasochłonny.
Żur, żurek, żurek śląski i barszcz biały – czy jest między nimi jakaś różnica?
Żur oraz żurek są zupełnie dwoma innymi zupami, niż biały barszcz na zakwasie, choć smakowo są one do siebie dosyć podobne. Nazwa żur ma pochodzenie od niemieckiego słowa sauer, co w tłumaczeniu oznacza kwaśny, ukiszony, zakwaszony. Nazwa przyjęła się na polskich ziemiach już w piętnastym wieku. Słowem żur nazywało się wtedy potrawy z zakwaszonej mąki. Kiedyś zakwasy były produktem ubocznym wypieku chleba. W dzisiejszych czasach dostępne są na sklepowych półkach oraz w sklepie internetowym Delikatesy Albert Fresh w Krakowie pod nazwą żurek lub barszcz biały. Coraz częściej, w dobie powrotu do natury, przygotowuje się własnoręcznie takie mączne, chlebowe zakwasy. Najpierw trzeba jednak zastanowić się, jaka jest różnica między żurem, a żurkiem. Oba gotuje się na zakwasie mącznym, ale bardzo różnią się od siebie aromatem, konsystencją, a także dodatkami – a to kreowane jest głównie regionalnością. Jaki region kulinarny, taka odmiana żurku. Żur jest zawiesistą i dość gęstą zupą, którą w zależności od regionu, przygotowuje się z zakwaszanej żytniej mąki razowej, mąki owsianej albo płatków owsianych, a nawet mąki gryczanej. Taki żur na zakwasie cechuje się obecnością wyczuwalnych otrębów razowej mąki. Gotuje się go na wędzonce, jest konkretny, odpowiednio kwaśny oraz zdecydowany w smaku, natomiast jego dodatkami są ziemniaki, a czasem tradycyjna, wędzona kiełbasa, jednak nie biała albo usmażona cebulka i skwarki. Żur przyprawia się dużą ilością czosnku, liściem laurowym oraz zielem angielskim. Nie zabiela się go. Żurek jest lżejszą wersją żuru. Potocznie, choć niekoniecznie słusznie, nazywa się go białym barszczem. Jego konsystencja jest rzadka od żuru, a przygotowywany jest na zakwaszanej mące pszennej. Przyprawia się go majerankiem, liściem laurowym oraz zielem angielskim, a także delikatnie czosnkiem. Obficie zostaje zabielony śmietaną, a następnie podaje się go z białą kiełbasą i jajkiem. Standardowo serwowany także z pieczywem, a zatem dodawanie do niego ziemniaków będzie tutaj zbędne. Wielkanocny barszcz biały to potrawa staropolska, którą przygotowuje się na wywarze mięsnym na esencjonalnym wywarze mięsnym, czyli tym, w którym gotowało się świąteczną szynkę. Do takiego wywaru wkłada się kilka suszonych grzybów oraz białą kiełbasę. Kiełbasę należy gotować krótko, a właściwie zaparzać i zakwasić barszcz kwasem kapuścianym lub ogórkowym, zaraz po jej wyjęciu. Przyprawić można solą, pieprzem, czosnkiem, majerankiem, zielem angielskim oraz liściem laurowym. Barszcz zabiela się śmietaną i podaje z jajkiem na twardo oraz białą kiełbasą, którą można pokroić w plasterki. Każdy z regionów ma swoje przeróżne koncepcje na dodatki do takiego barszczu. Barszcz potrzebuje zakwasu – jest on nieco inny, niż na żurek. Zakwas na żur lub żurek zostaje przygotowany na bazie mąki żytniej razowej, natomiast zakwas na barszcz biały – na bazie mąki pszennej razowej. Do zakwasu na barszcz, oprócz tradycyjnych składników, takich jak mąka pszenna, woda, czosnek, ziele angielskie oraz liść laurowy, można dodać również dużo majeranku. Będzie on dodawał mu smaku, jak i charakterystycznego dla białego barszczu zapachu. Powstawanie zakwasu na barszcz biały, może być przyśpieszone dodatkiem łyżki soku z kiszonych ogórków, kapusty kiszonej, czy też ciasta zakwaszanego lub samego zakwasu. Chodzi tu głównie o to, by zaszczepić zakwas kwasem mlekowym. Zakwas na barszcz gotowy będzie w przeciągu kilku dni. Żurek śląski jest jednym z najbardziej znanych żurków w Polsce i można go przygotować o każdej porze roku. Od pozostałych różni się z całą pewnością tym, na jakiej mące został przygotowany zakwas –jest to bowiem mąka żytnia razowa. W przypadku większości żurków, dodatkiem jest chrzan nadający specyficznego smaku. Jednak przy żurku śląskim można z niego zrezygnować. W niektórych regionach Polski, nie do przyjęcia jest, aby do żurku dodawać białą kiełbasę, w przeciwieństwie do zupy, którą robi się na Górnym Śląsku. Dodaje się do niej pokrojone w kostkę ziemniaki.
Żurek – jakie dodatki do świątecznej potrawy?
- Wywar – żurek można ugotować na wywarze warzywnym, mięsnym albo mieszanym. Świetnie mogą się oczywiście sprawdzić wędzone żeberka, czy też boczek. Ciekawym oraz niecodziennym pomysłem będzie wywar na kościach ogonowych, które będą nadawać zupie nie tylko ciekawego smaku, ale również naturalnej gęstości.
- Warzywa – doskonale może sprawdzić się starta oraz podsmażona marchewka i pietruszka, które będą dodawać trochę słodyczy, natomiast ziemniaki uzupełnią gęstość, a świeżo starty chrzan sprawi, że żurek nabierze wyrazistego i ostrego posmaku.
- Grzyby – dodając kilka suszonych grzybów może zapewnić fascynujący smak oraz aromat, jak również pokrojone i podsmażone na masełku pieczarki.
- Mięso – standardowym sposobem podaje się białą kiełbasą lub boczkiem. Jednak trochę inny smak można uzyskać, gdy doda się kiełbasę wiejską albo mocno podsmażoną. Dodatek, który wyjątkowo lubiany jest przez małe dzieci to pulpeciki z mięsa mielonego gotowane w żurku.
- Pieczywo – żurek cudownie prezentuje się, jak i niesamowicie smakuje, gdy podaje się go w całym bochenku chrupiącego chleba. Zamiast serwować go z całymi kromkami, można na krótką chwilę przed podaniem, wrzucić na talerz małe grzanki z razowego chleba. Dzięki temu zupa będzie miała intrygującą fakturę oraz smaczny, chrupiący dodatek.
Właściwości zdrowotne, jakie posiada żurek, wynikają głównie z jego składu. Jest on nie tylko bogatym źródłem witamin z grupy B, ale również wartościowych probiotyków. Żurek może też przywrócić kwasowo zasadową równowagę organizmu, a także pomóc leczyć nadkwasotę, czy też zgagę. Z całą pewnością, większa część wartościowych składników odżywczych, które są w nim zawarte, wytwarzana jest podczas procesu fermentacji kwasu mlekowego. Wiele zależy też od składników, z jakich przygotowywany jest zakwas.
Czy żurek jest dobry na kaca?
Żurek, ogórkowa, kapuśniak, sok z kiszonej kapusty lub ogórków – to jedne z najczęstszych sposobów na kaca. Czy jest to skuteczne? Żurek może ukoić żołądek oraz ból głowy w stopniu, który pozwala człowiekowi chcieć umrzeć dopiero za trzy godziny. Samopoczucie zdecydowanie pójdzie w górę.
Czy żurek można zamrozić?
Żurek, jak i inne zupy, do lodówki można schować dopiero po przestudzeniu, najlepiej w zamkniętym pojemniku i trzymać nie dłużej, niż dwa, trzy dni. Zupy, które nie mają żadnego dodatku ziemniaków, można zamrozić i zużyć w ciągu dwóch miesięcy.
Czy w Krakowie można kupić dobry jakościowo żurek?
Tak, można. W internetowym, jak i stacjonarnym sklepie Delikatesy Albert Fresh w Krakowie kupi się dobry jakościowo żurek. Cały asortyment sklepu posiada produkty o najwyższej jakości, dlatego każdy może wybrać coś dla siebie, a wybór jest naprawdę bogaty.
Czy małemu dziecku można podawać żurek?
Okazuje się bowiem, że wszystko zależy od dwóch kwestii. Czyli od wieku małego smakosza oraz tego, w jaki sposób ugotowało się daną zupę. Żurek dla dziecka może być dobrą, smakowitą opcją. Trzeba jednak wiedzieć, kiedy oraz jak go podawać.
Czy żurek można wekować?
Lepiej będzie, jeśli doda się je do zupy już po odkręceniu słoika, a wekować bez ich dodatku. Niestety, ale wekowanie żurku z dodatkami nie jest zbyt dobrym pomysłem. Jeśli ktoś chce go zawekować, lepiej będzie, by użył do tego samej nalewki, choć część osób twierdzi, że żurku w ogóle nie powinno się wekować.
